lunes, 9 de mayo de 2016

Ciudad Rodrigo y Zamora, por el Rey de Portugal


Consecuencias de la batalla de Montiel

José I. Martín Benito

Tras la Guerra Civil castellana y la decapitación de Pedro I en el castillo de Montiel en 1369, algunas ciudades no aceptaron como nuevo monarca a Enrique de Trastamara y reconocieron como rey a Fernando I de Portugal, descendiente directo de Sancho IV de Castilla. Entre estas estaban Ciudad Rodrigo, Zamora y Carmona. 

Decapitación de Pedro I en Montiel.
De Montiel partio el Rei Dom Hemrrique, e encaminhou para Sevilha, que ja tijnha tomada voz por elle, e dali mandou todallas gentes pera suas terras. Outro si foi çerto que Çidade Rodrigo, e Çamora, e Carmona, que damte estavom por el Rei Dom Pedro, nom quiriam tomar su voz, com alguuns outros logares[1].

La crónica portuguesa de D. Fernando, escrita por Fernão Lopes, refiere que las poblaciones que no quisieron obedecer a don Enrique escribieron al rey de Portugal para que entrara en Castilla, entregándole las villas y recibiéndolo por señor. La respuesta del monarca portugués no se hizo esperar y se dispuso a prestarles ayuda militar. Tan pronto como D. Fernando de Portugal entró en escena, los nobles partidarios del desaparecido don Pedro, tanto de Galicia como de Castilla, se pusieron de parte del rey portugués. Entre ellos estaba Alfonso, obispo de Ciudad Rodrigo, que entregó a Don Fernando los castillos de las villas episcopales de Hinojosa y Lumbrales. 
Fernando I, rey de Portugal.

E as çidades e villas que tomaron sua voz, forom estas, Carmona, Çamora, Çidade Rodrigo, Alcamtara, Vallença Dalcamtara; e mais de Galliza, a çidade de Tuj, Padrom, Arrocha, Acrunha, Salvaterra, Bayona, Alhariz, Millmanda, Arahujo, a çidade Dourense, a villa de Ribadavia, e Lugo, a çidade de Samtiago, que se deu mais tarde, e com çertas comdiçoões. E assi como estes logares se derom a elRei Dom Fernamdo, assi se veherom logo pera com suas gentes todollos fidallgos e cavalleiros que eram da parte delRei Dom Pedro, assi de Galliza come de Castella, afora aquelles que estavom nos lugares que tomarom voz por Purtugal; e os nomes dalguuns delles som estes: Dom Affonso, bispo de Çidade Rodrigo, que deu a el Rei os catellos da Feolhosa e de Lumbrales...”[2]
D Fernando envío a Ciudad Rodrigo, guardada por Alfonso Gómez de Silva, a varios caballeros portugueses, entre ellos Gomez Lorenzo de Avellar, que salieron de Lisboa en el mes de abril junto con doscientas lanzas:

Gomez Louremço do Avellaar, e Gomçallo Vaasquez Dazevedo, e Gomçallo Gomez da Sillva, e Joham Gomçallvez Teixeira, e outros forom emviados en companha do Dito Gomez Loruenço a Çidade Rodrigo.”[3]
Panorámica de Ciudad Rodrigo (Turismodeciudadrodrigo.com)
Gómez Lorenzo, después de llegar a la ciudad, corrió la tierra de alrededor y tomó San Felices de los Gallegos, Barruecopardo, Hinojosa y Cerralbo. En San Felices dejó una guarnición de 24 jinetes al mando de Juan Rodríguez de Portocarrero. Los de Ledesma, partidarios de Enrique II, intentaron inútilmente recuperar San Felices en una ataque con ochenta de a caballo, pero fueron derrotados.

“El Rei Dom Fernamdo, como ouvistes, quando tornou da hida de Guimaraaens, mandou seus fromteiros aos logares que por el tijnham voz, ante os quaaues, hordenou de mandar Gomez Louremço do Avelaal a Çidade Rodrigo, e que se vehesse Affonsso Gomez de Sillva, que ante desto alla estava; e forom em sua companha Affonsso Furtado, e Estevan Vaasquez Philipe, e Joham Rodriguez Porto Carreiro, e outros boons que ja dissemos, ataa duzemtas lamças; e mandoulhe elRei fazer huma muj fremosa bamdeira de suas armas, que levarom quamdo partirom de Lixboa, que era no mes dabril. Gomez Lourenço chegou a çidade, e depois que foi desessego, correo a terra darredor, e filhou estes logares, a saber: Sam Fellizes dos Gallegos, e o Reco pardo, e a Feolhosa, e Çarralvo; e pos por fromteiro em Sam Fellizes Joham Rodriguez Porto Carreiro com vijmte e quatro de cavallo. Joham Rodriguez estamdo no logar, veo sobrelle o comçelho de Ledesma, que eram bem oiteemta de cavallo, e Joham Rodriguez sahio da villa e pelleiou com elles, e forom veemçidos os de Ledesma, matamdo e premdemdo mujtos delles, e issso mesmo dos homeens de pee que ainda vijnham aa lomgua, e foi esta pellia mujto soada, porque os poucos vêêçerom mujtos.”[4]


[1] Crónica de D. Fernando, de Fernão Lopes, Capitulo XXIV. Porto 1990, pág. 73.
[2] Ibidem, capítulo XXV, pág. 75.
[3] Ibidem, capítulo XXXVI, pág. 98.
[4] Ibidem, capítulo XXXIX, pág. 103.

No hay comentarios: